Nghệ nhân ưu tú Lồ Lài Sửu là người duy nhất tại Lào Cai còn may và truyền dạy trang phục truyền thống dân tộc Bố Y.
Nghệ nhân ưu tú Lồ Lài Sửu sinh năm 1963, là người đồng bào dân tộc Bố Y, sinh sống tại thôn Lao Hầu, xã Mường Khương (Lào Cai). Từ thuở nhỏ, bà đã lớn lên trong không gian văn hóa truyền thống của dân tộc mình, nơi những bộ trang phục Bố Y hiện diện trong đời sống thường ngày, từ sinh hoạt gia đình đến lễ hội, cưới hỏi.
Những gam màu mộc mạc, hoa văn tinh tế trên từng tà áo, nếp váy đã sớm in dấu trong ký ức, nuôi dưỡng ở bà tình yêu bền bỉ với trang phục truyền thống của dân tộc.
Khi trưởng thành, giữa nhịp sống dần đổi thay, bà Lồ Lài Sửu vẫn kiên trì học hỏi và gìn giữ kỹ thuật may trang phục Bố Y, từ cách chọn vải, phối màu, tạo hoa văn đến từng đường kim, mũi chỉ.
Không chỉ tự tay may trang phục cho gia đình và cộng đồng, bà còn âm thầm trao truyền nghề cho các thế hệ sau, với mong muốn giữ lại dấu ấn văn hóa của một dân tộc rất ít người trước nguy cơ mai một.
Trong không gian may đồ nhuốm màu thời gian, nơi nắng vàng len qua từng ô cửa, đôi bàn tay đã hằn dấu năm tháng của bà Lồ Lài Sửu vẫn thoăn thoắt từng đường cắt, mũi kim, khâu nên hồn cốt của trang phục truyền thống Bố Y.
Chậm rãi lau mồ hôi, bà chia sẻ: “Từ nhỏ, tôi đã được học may trang phục của đồng bào Bố Y. Càng lớn, tôi càng hiểu và thêm yêu văn hóa trang phục này. Dù tuổi đã cao, việc may vá khá cầu kỳ, nhưng tôi vẫn luôn cố gắng gìn giữ để bản sắc của dân tộc mình không bị mai một”.
Bày tỏ trăn trở trước những cách tân thiếu căn cứ, bà Lồ Lài Sửu chia sẻ: “Hiện nay, có một số người tự ý cách tân trang phục dân tộc, từ quần thành váy rồi đính thêm nhiều họa tiết khác. Theo tôi, điều đó không hợp lý. Trang phục là di sản do cha ông truyền lại thì cần được giữ đúng nguyên bản, từ quần dài, tay áo dài, yếm che…, mọi chi tiết phải hài hòa, kín đáo. Có như vậy mới giữ được bản sắc thực sự của dân tộc”.
Với những đóng góp tích cực không mệt mỏi của mình, năm 2015, bà Lồ Lài Sửu đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú. Bên cạnh đó, bà còn vinh dự nhận được nhiều bằng khen, giấy khen về tấm gương tiêu biểu trong gìn giữ văn hóa của đồng bào dân tộc mình. Nhưng với bà, phần thưởng lớn nhất không nằm trên tường, mà ở việc trang phục Bố Y vẫn còn hiện diện trong đời sống hôm nay.
